Poland, Defending Christendom

Matejko, Christianisation of Poland, Credit Wikipedia

Poland, Defending Christendom

Gregory Slysz gives us chapter and verse

Leftist commentators in both Poland and abroad have expressed bafflement and alarm about the current position adopted by the Polish government on a host of cultural and political issues. Its refusal to receive thousands of Islamic migrants in breach of the EU’s migrant relocation programme and its reforms to the post-communist judiciary have elicited accusations of impending tyranny and dictatorship not to mention threats of EU sanctions. Has all this finally revealed Poland’s incompatibility with Western culture? Has its pretence of being part of the Western world been shattered? Yet once the finger pointing is put aside a more complex scenario emerges that harbours insights not only into Poland’s national identity but also into the future of Western civilisation itself. Could these accusations be turned on their heads? Has not Poland, through its steadfast defence of its sovereignty and Christian heritage, a greater claim to being a champion of the West’s cultural legacy than its self-proclaimed liberal defenders? Here one can add other Eastern European states, including Russia, which are also increasingly at odds with contemporary cultural trends and agendas in the West.

As Western liberal establishments grapple with the self-inflicted disasters of their post-modernist and multicultural experiments, they wax lyrical about the importance of preserving Western values in a bid to avoid societal disintegration. Of course, none among them can agree on what these values actually are, given that everything is considered relative. The key problem that they face is that what once passed for universal Western values was rooted in the Judeo-Christian inheritance of moral certainly, faith, family and national heritage. Attempts to recast these values in secular garb focus on commercial-juridical-technical elements to the exclusion of religion.[1]

However, shorn of its religious roots, the Judeo-Christian heritage is an empty shell. And the more that Western societies stray from their founding principles the more civilizational division is reinforced, as is so evident, between the nation-states of Eastern and Western Europe, as well as within western European societies amid tension between traditionalists and cultural relativists.

The rapid development of both horizontal and vertical tensions in Western civilisation during the post-cold war period was not foreseen by commentators committed to the virtuousness of the Western heritage. In his seminal Foreign Affairs article in 1993 ‘The Clash of Civilizations?’, Samuel P. Huntington stated unequivocally that ‘The great divisions among humankind and the dominating source of conflict will be cultural … The clash of civilizations will dominate global politics.’[2] Although Huntington was broadly correct, he overestimated the cultural homogeneity of ‘western civilisation’ while he underestimated the role that ideology would play as a socio-political determinant in the post-Cold War world.

It was certainly true, as Huntington stated, that people’s cultural and religious identity in Eastern Europe would be heightened in the absence of the ideological constraints of the Soviet order. What has jarred with his thesis has been the hostile redirection of this renewed sense of identity against contemporary mainstream Western values. Indeed, Huntington’s claim that the disappearance of ‘the ideological division of Europe’ would reinstall a historical cultural fault line ‘between Western Christianity, on the one hand, and Orthodox Christianity and Islam on the other’ has not transpired as he envisaged. The main reason for this lies in the proactive adoption by Western governing elites of cultural Marxism, known popularly as political correctness. It is no surprise that these values, especially in the domain of sexual identity politics, are far removed from what even Soviet block leaders considered unpalatable.

In a further ironic twist, while Western governments have adopted a radical ideology in opposition to their historical inheritance, Russia has become one of the staunchest defenders of Judeo-Christian socio-cultural values against the transgressions by its erstwhile Cold War foes. Given this role reversal, it would seem appropriate to shift Huntington’s civilizational fault line in Europe further to the West, positioning it on the Order-Neisse line rather than on the borders of the Orthodox world. At the Valdai Forum in September 2013, Vladimir Putin highlighted the growing cultural chasm between the West and Russia. He emphasised Russia’s Christian revival while stressing the West’s civilizational crisis whereby ‘many of the Euro-Atlantic countries are actually rejecting their roots, including the Christian values that constitute the basis of Western civilisation. They are denying moral principles and all traditional identities: national, cultural, religious and even sexual. They are implementing policies that equate large families with same-sex partnerships, belief in God with the belief in Satan’.

Putin decried the fact that ‘European countries are embarrassed or afraid to talk about their religious affiliations [and yet they] are aggressively trying to export this model all over the world. I am convinced that this opens a direct path to degradation and primitivism, resulting in a profound demographic and moral crisis’.[3] These claims, which Putin revisits on a regular basis, could be dismissed as the political posturing of a former KGB operative were it not for the fact that Russia is experiencing a huge religious revival, with 86% of Russian people, according to a recent Levada poll, affiliating with Orthodoxy to some degree.[4] It is a view echoed by senior Orthodox clerics such as the Oxford educated renowned theologian and head of External relations of the Russian Orthodox Church, Metropolitan Hilarion, who at a recent conference in London on the ‘Christian future of Europe’, expressed alarm at the ‘transformation in the religious and ethnic landscape of Europe’, noting ‘an opposite trend in the Eastern European countries, in particular in Russia’ [5] It is a national mind-set that should resonate loudly in Poland, which is increasingly confronting the type of cultural imperialism that Putin alluded to, being regularly pressured by Western institutions to abandon its religio-cultural values, in favour of liberal social norms on a host of issues such as abortion.

A Russo-Polish rapprochement, which mutual cultural proximity would suggest is possible, is being hampered however by the current antagonism between the two countries. For the situation to change, conditions need to be reset. For one, Poles need to reject claims that Moscow’s policy in Ukraine represents a new era of Russian revanchism, and understand that the notion of ‘Russian aggression’, which their leaders continually parrot, has been devised in foreign climes, which use Poland as a spring-board for their anti-Russia foreign policy. The West’s regime-change strategy in Ukraine, which sought to undermine closer Russo-Ukrainian economic cooperation as well as threaten Russia’s access to the Black Sea, was the latest in a long list of provocations against Russia marked notably by the expansion of Nato to the Russian border.[6] Moscow’s swift reaction cannot in any way be taken as a precursor to a territorial aggrandisement strategy that would serve no strategic purpose.

Secondly, there needs to be a conscientious re-visiting of history in both Poland and Russia. Crucially, Russia needs to de-couple its contemporary identity from that of the Soviet Union. Moscow’s bewailing, implicit or otherwise, of the demise of the Soviet state is an affront to the millions of Russian victims of Soviet authorities as well as to Russia’s great Christian cultural heritage that was so wantonly vandalised, but also to countries like Poland for which the Soviet imperial legacy was so tragic. In Poland, conversely, there needs to be a recognition that Poles were not always the victim of Russia’s aggression but were frequently the aggressors which ultimately provoked a decisive Russian riposte in the nineteenth century at the expense of Polish independence. In this instance, Sergei Lavrov’s recent observation that the Polish public is being ‘brainwashed  into holding ‘unequivocally anti-Russian’ attitudes and that history is being re-written so as to ‘pin the blame for all of Poland’s misfortunes on [Russia]’ has merit, as does his conclusion that there is no evidence that Poles have a hostile predisposition toward Russia.[7] At the same time, Poles need to remind themselves that their historical experiences with their Western neighbours have consisted of a catalogue of deceit and betrayal of their cause of national independence, from Napoleon’s cynical exploitation of Poland’s interests during his Russian adventure to Churchill’s and Roosevelt’s notorious betrayal at Yalta, with much in between.

These experiences have certainly dampened enthusiasm among Poles for things Western. Despite the media frenzy at the time that sought to confirm Poland’s ‘Western’ credentials, Poland’s joining the European Union (EU) in 2004, which many Poles are increasingly regretting, especially the youth,[8] was not rooted in the integrationist agenda. Rather, it was partly a desire for western consumerism after decades of socialist austerity and, in a very large part, fear of a resurgent Russia, which weighed heavily on long-standing collective national memories of national subjugation stretching back to the Partition of the nineteenth century at the hands of Russia, Prussia and Austria. Yet it was precisely these experiences that rendered Poland incompatible with any supra-national integrationist agenda. With the total disappearance of the Polish state in the 1830s came a re-definition of the Polish national identity. Having no state of its own, the Polish nation came to be identified with the principle of jus sanguinis (the right of blood) that was determined by a combination of ethnic, historical and linguistic factors, and not by the principle of jus soli (the right of soil), as is standard in the West, which determines someone’s nationality by the place of his birth. Abandoning their more inclusive outlook towards foreigners during the golden age of Polish statehood in the sixteenth century, when, as masters of their own fate, they shared their state with many other nationalities, Poles now saw that the jus sanguinis principle was the only alternative to enforced Germanisation and Russification.

This mentality is difficult to shift, even in these more fruitful times. In fact, it is strengthening, especially among the youth, in direct contrast to trends in Western Europe and elsewhere in the West. The socially conservative, religio-nationalist ruling party, Law and Justice (PiS), which in 2015 scored the biggest victory of any party in post-communist Poland, relied heavily on the youth vote[9] while nationalist marches, which in the West attract a few hundred participants, in Poland attract hundreds of thousands, in which youth groups like Młodzież Wszechpolska (All-Polish Youth) are highly active.[10] Only within this historical context can it be understood why three quarters of Poles reject the influx of refugees from Asia and Africa[11] and why the PiS leader Jarosław Kaczyński could state during the election campaign, and be electorally rewarded for it,  that migrants carry ‘all sorts of parasites and protozoa, which … while not dangerous in the organisms of these people, could be dangerous here’. [12]

Poland’s ethno-nationalism, similarly, is determining the government’s defiance of the EU over its judicial reforms which Brussels claims break the rule of law by denying tenure to judges voted in by the antecedent parliament but which Warsaw insists are constitutionally legal, designed to purge Poland of political appointees. Threats of EU political and economic sanctions have failed to dent the government’s resilience in defending what it regards as a matter of national sovereignty. The moderate levels of active internal opposition to the government that manifests itself primarily in street protests by the so-called Committee for the Defence of Democracy (KOD), an eclectic mix of liberal-leftist forces, has similarly had no effect on the government’s electoral support. With a government determined to implement its agenda, come what may, KOD increasingly looks to be less about defending democracy and more about preserving the privileges of the corrupt post-communist elite, as its critics always suspected and which the government, with its far-reaching socio-economic reforms, plans to remove. Talk of coups akin to that which toppled the Yanukovych regime in Ukraine, have been exposed as mere bravura by the Left, which as in the US in the wake of Donald Trump’s victory and in the UK after Brexit, finds it difficult to accept electoral defeat.

Speaking at the recent European Forum for New Ideas in the Polish Baltic resort town of Sopot, Elżbieta Bieńkowska, EU Commissioner for the internal market and Poland’s former deputy prime minister in the defeated liberal government of Civic Platform (PO), noted with exasperation that Poland now presents ‘a greater danger for the EU than Brexit’[13] for its disobedience of EU diktats. Hyperbole aside, she has a point. History has taught Poles many bitter lessons, chief among which is instinctively to suspect system-builders and if necessary to resist them. Donald Trump was politically astute in the words he chose in Warsaw, when he addressed huge crowds against the backdrop of the memorial to the 1944 Warsaw Uprising. In declaring that ‘The people of Poland, the people of America, and the people of Europe still cry out “We want God” … We put faith and family, not government and bureaucracy, at the centre of our lives’,[14] he was both warning against those who ‘threaten to erase the bonds of culture, faith and tradition that make us who we are’ and validating Poland’s enduring commitment to these values. The implication was not lost that Poland was now one of the staunchest custodians of these values in the face of determined opposition against them.

Adherence to a regimented state system, which seeks to undermine its national identity for the sake of some alleged common good, is alien to Poland’s national character. Saddling the Polish cow, as Stalin once remarked and as history has repeatedly demonstrated, is a precarious and futile exercise. The failed attempts to do so serve as lessons to those who seek to re-invent the Polish nation so that it reflects the latest political fashion of far away places. They will discover quickly that their efforts will amount to nothing. And with populist rebellion sweeping the Western world, perhaps history is moving in Poland’s direction.

Dr Gregory Slysz studied History at Oxford University. He lectures in History and International Relations

ENDNOTES

[1] See for instance, N. Ferguson, Civilization: The West and the Rest, (Penguin, 2012)
[2] S. Huntington, ‘The clash of civilizations?’, Foreign Affairs, summer 1993, Vol.72
[3] TRANSCRIPT: [Putin at] Meeting of the Valdai International Discussion Club [partial transcript] September 20, 2013, Johnson’s Russia List, http://russialist.org/transcript-putin-at-meeting-of-the-valdai-international-discussion-club-partial-transcript/, accessed, 23 September, 2017
[4] Религиозность , 18.07.2017,https://www.levada.ru/2017/07/18/religioznost/, accessed, 23 September, 2017
[5] ‘The presentation by Metropolitan Hilarion of Volokolamsk at the Christian future of Europe conference’, 23 September, 2017,   https://mospat.ru/en/2017/09/23/news150374/, accessed, 29 September, 2017.
[6] For an excellent and objective study of the Ukrainian crisis, see R. Sakwa, Frontline Ukraine: Crisis in the Borderlands, (I.B. Taurus, 2016). 
[7] ‘Busting the Myth of Poles’ ‘Naturally Occurring Russophobia’, Sputnik International, 2 September,2017 https://sputniknews.com/politics/201709021057023527-poland-russia-russophobia-relations-prospects/, accessed, 17 September, 2017
[8] ‘Polish views of the EU: the illusion of consensus’, Stefan Batory Foundation, January, 2017,www.batory.org.pl/upload/files/pdf/rap…/Polish%20views%20of%20the%20EU.pdf, accessed 29 September, 2017
[9] ‘Why Central Europe’s youth roll right: the appeal of a new anti-establishment nationalism takes root among the newest voters in Visegrad countries’, Politico, 10/24/16,  http://www.politico.eu/article/why-central-europes-youth-roll-right-voting-politics-visegard/, accessed, 22 September, 2017
[10] ‘150,000 Polish Nationalists march against Muslim immigration’, https://www.youtube.com/watch?v=pDHvwz0jRuw, accessed 27 September, 2017.
[11] Stosunek do przyjmowania uchodźców, CBOS, April, 2017, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_044_17.PDF, accessed, 22 September 2017
[12] ‘Migrants carry ‘parasites and protozoa,’ warns Polish opposition leader’, Politico, http://www.politico.eu/article/migrants-asylum-poland-kaczynski-election/, accessed, 23 September, 2017
[13] ‘POLITICO Brussels Playbook, presented by EPP Group: Indian summit — Bieńkowska goes nuclear — Catatonic cash crunch in Catalonia’, http://www.politico.eu/newsletter/brussels-playbook/politico-brussels-playbook-presented-by-epp-group-indian-summit-bienkowska-goes-nuclear-catatonic-cash-crunch-in-catalonia/, accessed 1 October, 2017
[14] Full Text of Donald Trump’s Speech in Poland, NBC News, 6 July, 2017
https://www.nbcnews.com/politics/donald-trump/here-s-full-text-donald-trump-s-speech-poland-n780046, accessed, 29 September, 2017

Polska, W Obronie chrześcijaństwa Dr Gregory Slysz

Lewicowi komentatorzy zarówno w Polsce, jak i za granicą wyrazili zdumienie i niepokój o obecne stanowisko rządu polskiego w sprawie wielu kwestii kulturalnych i politycznych. Odmowa przyjęcia tysięcy islamskich imigrantów naruszająca unijny program ich relokacji  i reformy sądownictwa postkomunistycznego wywołały oskarżenia o zbliżającą tyranię i dyktaturę, nie wspominając o unijnych groźbach sankcjami. Czy to wszystko ostatecznie ujawniło rozbieżność Polski z kulturą Zachodu? Czy jej roszczenia sobie pretenesji do bycia częścią świata zachodniego zostały zdruzgotane? Jednak kiedy odłoży się na bok przypisywane Polsce zarzuty, pojawia się bardziej złożony scenariusz, który przynosi nie tylko wgląd w narodową tożsamość Polski, ale także w przyszłość samej zachodniej cywilizacji. Czy te oskarżenia można odwrócić do gȯry nogami? Czyż Polska, dzięki niezłomnej obronie swojej suwerenności i chrześcijańskiego dziedzictwa, nie ma większego prawa uchodzić za czempiona dziedzictwa kulturowego Zachodu niż jego samozwańczy liberalni obrońcy? Można tu dodać inne państwa Europy Wschodniej, w tym Rosję, które również coraz bardziej nie zgadziają się ze współczesnymi trendami i programami Zachodu.

Kiedy zachodnie instytucje liberalne borykają się z samozadanymi klęskami swoich postmodernistycznych i wielokulturowych eksperymentów, rozpływają się na wagą  zachowania zachodnich wartości w dążeniu do uniknięcia społecznej dezintegracji. Oczywiście żadna z nich nie może się zgodzić co do tych wartości, ponieważ wszystko jest uważane za względne. Kluczowym problemem, z którym muszą się zmierzyć, jest to, że to, co kiedyś uchodziło za powszechne zachodnie wartości, było zakorzenione w judeo-chrześcijańskim dziedzictwie opartyn na pewności moralnej, wierze, rodzinie i dziedzictwie narodowym. Próby przekształcenia tych wartości na świecką modłę koncentrują się na elementach komercyjno-prawno-technicznych  z wyłączeniem religii. [1]

Jednakże, pozbawione swoich religijnych korzeni, dziedzictwo judeo-chrześcijańskie jest pustą skorupą. I im bardziej społeczeństwa zachodnie odbiegają od swoich założycielskich zasad, tym bardziej cywilizacyjny podział jest wzmacniany, jak to jest widoczne, między państwami narodowymi Europy Wschodniej i Zachodniej, a także w samych społeczeństwach zachodnioeuropejskich pośród napięć między tradycjonalistami a relatywistami kulturowymi. Szybki rozwój napięć horyzontalnych i wertykalnych w zachodniej cywilizacji w okresie postzimnowojennym nie był przewidziany przez komentatorów wiernych szlachetności zachodniego dziedzictwa. W swoim doniosłym artykule w Foreign Affairs z 1993 roku pt.”The Clash of Civilizations?”(Zderzenie cywilizacji”), Samuel P. Huntington stwierdził jednoznacznie, że “Wielkie podziały wśród ludzi i dominujące źródło konfliktu będą kulturowe … Zderzenie cywilizacji zdominuje politykę globalną.” [ 2] Chociaż Huntington ogólnie miał rację, przecenił kulturową jednorodność “zachodniej cywilizacji”, podczas gdy nie docenił roli, jaką ideologia miałaby odgrywać jako społeczno-polityczny wyznacznik w świecie postzimnowojennym.

Z pewnością było to prawdą, jak stwierdził Huntington, że kulturowa i religijna tożsamość ludzi w Europie Wschodniej wzrosłaby w przypadku braku ideologicznych ograniczeń porządku sowieckiego. Tym, co nie sprawdziło się z jego tezą, było wrogie przekierowanie tego odnowionego poczucia tożsamości przeciwko wspołczesnym zachodnim wartościom głȯwnego nurtu. W rzeczywistości, twierdzenie Huntingtona, że ​​zanik “ideologicznego podziału Europy” spowodowałby ponowne ustanowienie historycznej linii uskoku kulturowego “między zachodnim chrześcijaństwem, z jednej strony, a prawosławnym chrześcijaństwem i islamem z drugiej strony” nie sprawdziło się, jak to przewidywał. Głównym powodem tego jest proaktywna adopcja prez zachodnie elity rządzące marksizmu kulturowego, popularnie zwanego poprawnością polityczną. Nic dziwnego, że wartości te, zwłaszcza w dziedzinie polityki tożsamości seksualnej, są dalekie od tego, co nawet sowieccy przywódcy uważali za trudne do przyjęcia.

W kolejnym ironicznym zwrocie, podczas gdy zachodnie rządy przyjęły radykalną ideologię w opozycji do ich historycznego dziedzictwa, Rosja stała się jednym z najbardziej zagorzałych obrońców żydowsko-chrześcijańskich wartości społeczno-kulturowych przeciwko występkom popełnianym przez swoich byłych wrogów w okresie zimnej wojny. Biorąc pod uwagę to odwrócenie ról, wydaje się właściwe, aby przesunąć Huntingtonowską linię uskoku cywilizacyjnego w Europie dalej na Zachód, umieszczając ją na linii Odry i Nysy, a nie na granicach prawosławnego świata. Na forum Valdai we wrześniu 2013 r. Władimir Putin zwrocił uwagę na rosnącą przepaść kulturową między Zachodem a Rosją. Podkreślił chrześcijańskie odrodzenie Rosji, jednocześnie kładząc nacisk na kryzys cywilizacyjny Zachodu, w którym “wiele krajów euroatlantyckich faktycznie odrzuca swoje korzenie, w tym wartości chrześcijańskie, które stanowią podstawę cywilizacji zachodniej. Wyperając się one zasad moralnych i wszystkich tradycyjnych tożsamości: narodowych, kulturowych, religijnych, a nawet seksualnych. Wdrażają politykę zrównującą duże rodziny ze  związkami jednopłyciowymi, wiarę w Boga z wiarą w Szatana “. Putin potępił fakt, że “kraje europejskie są wstydzą lub boją się rozmawiać o swoich religijnych przynależnościach [a jednak] agresywnie starają się wyeksportować ten model na cały świat. Jestem przekonany, że otwiera to bezpośrednią ścieżkę do degradacji i prymitywizmu, powodując głęboki kryzys demograficzny i moralny “[3]. Te twiedzenia, do których Putin regularnie powraca, możnaby odrzucić jako polityczną pozę byłego pracownika KGB, gdyby nie fakt, że Rosja przeżywa ogromne odrodzenie religijne, w wyniku ktȯrego 86% Rosjan, według niedawnego sondażu Lewady, w jakimś stopniu związanych jest z Kościołem Prawosławnym. [4] Jest to pogląd powtarzany przez Prawosławnych  duchownych, takich jak wykształcony w Okfordze wybitny teolog i szef stosunków zewnętrznych Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, Metropolita Hilarion, który na niedawnej konferencji w Londynie na temat “chrześcijańskiej przyszłości Europy” wyraził zaniepokojenie “transformacją w krajobrazie religijnym i etnicznym Europy”, zauważając “przeciwny trend w krajach Europy Wschodniej, w szczególności w Rosji” [5] Jest to narodowy sposób myślenia, który powinien głośno rezonować w Polsce, coraz bardziej konfrontowanej z tego rodzaju kulturowym  imperializmem, do którego nawiązał Putin, regularnie naciskanej przez instytucje zachodnie, by porzuciła swoje wartości religijno-kulturowe, na rzecz liberalnych norm społecznych w wielu kwestiach, takich jak aborcja.

Zbliżenie rosyjsko-polskie, którego możliwość sugeruje wzajemna bliskość kulturowa, jest jednak hamowane przez obecny antagonizm między dwoma krajami. Aby sytuacja uległa zmianie, należy zresetować warunki. Po pierwsze, Polacy muszą odrzucić twierdzenia, że ​​polityka Moskwy na Ukrainie reprezentuje nową erę rosyjskiego rewanżyzmu, i zrozumieć, że pojęcie “rosyjskiej agresji”, które Polscy liderzy nieustannie powtarzają jak papugi zostało wymyślone w obcych stronach, w których wykorzystuje się Polskę jako odskownie dla antyrosyjskiej polityki zagranicznej. Zachodnia strategia zmiany reżimu na Ukrainie, która miała na celu podkopanie rosyjsko-ukraińskiej współpracy gospodarczej oraz zagrożenie rosyjskiemu dostępowi do Morza Czarnego, była ostatnią z długiej listy prowokacji przeciwko Rosji, naznaczonej w szczególności ekspansją NATO przy Rosyjskiej granicy. [6] Szybka reakcja Moskwy nie może w żaden sposób być traktowana jako prekursor strategii rozszerzenia terytorialnego, która nie miałaby żadnego celu strategicznego.

Po drugie, konieczna jest sumienna rewizja w historii zarówno w Polsce, jak i w Rosji. Co najważniejsze, Rosja musi oddzielić swoją współczesną tożsamość od tożsamości Związku Radzieckiego. Moskiewskie opłakiwanie, czy to w skrytości  czy nie, upadku państwa radzieckiego, jest afrontem dla milionów rosyjskich ofiar władz sowieckich, a także dla wielkiego chrześcijańskiego dziedzictwa kulturowego Rosji, tak bez skrupułȯw zniszczonego, ale także dla krajów takich jak Polska, dla których sowiecka imperialistyczna spuścizna była tak tragiczna. W Polsce odwrotnie, trzeba uznać, że Polacy nie zawsze padali ofiarą rosyjskiej agresji, ale często byli agresorami, którzy ostatecznie sprowokowali decydującą rosyjską ripostę w XIX wieku kosztem polskiej niepodległości. W tym przypadku niedawne spostrzeżenie Siergieja Ławrowa, że ​​polskiej opinii publicznej wpojono trwanie przy jednoznacznie antyrosyjskich postawach i że historia jest na nowo napisana, aby „przypisać Rosli winę za wszystkie nieszczęścia Polski” jest słuszne, podobnie jak jego konkluzja, że ​​nie ma dowodów, że Polacy mają wrogie predyspozycje do Rosji. [7] Jednocześnie Polacy muszą przypomnieć sobie, że ich historyczne doświadczenia z zachodnimi sąsiadami składały się z katalogu oszustwa i zdrady ich narodowej niepodległości, począwszy od cynicznego wyzysku przez Napoleona polskich interesów podczas  jego rosjyskiej przygody, a skończywszy na znanej zdradzie Churchilla i Roosevelta w Jałcie.

Te doświadczenia z pewnością osłabiły entuzjazm Polaków do rzeczy zachodnich. Pomimo szaleństwa medialnego, które miało potwierdzać “zachodnie” kwalifikacje Polski, wstąpienie Polski do Unii Europejskiej (UE) w 2004 r., ktȯrego wielu Polaków coraz bardziej żałuje, zwłaszcza młodzieży, [8] nie było zakorzenione w programie integracji. Raczej było ono po części pragnieniem zachodniego konsumpcjonizmu po dziesięcioleciach socjalistycznego wyrzeczenia i, w bardzo dużej mierze, lękiem przed odrodzoną Rosją, który poważnie obciążył zbiorową narodową pamieć o ujarzmieniu sięgająym rozbiorowi panstwa polskiego w XIX wieku z rąk Rosji, Prus i Austrii. Jednak właśnie te doświadczenia sprawiły, że Polska stała się niekompatybilna z jakimkolwiek ponadnarodowym programem integracji. Wraz z całkowitym zniknięciem państwa polskiego w latach 1830-tych nastąpiła ponowna definicja polskiej tożsamości narodowej. Nie mając własnego państwa, naród polski zaczął identyfikować się z zasadą jus sanguinis (prawa krwi), która została określona przez połączenie czynników etnicznych, historycznych i językowych, a nie zasadą jus soli ( prawo ziemi), jak to jest standardem na Zachodzie, która określa obywatelstwo na podstawie miejsca urodzenia. Porzuciwszy bardziej inkluzywny stosunek wobec obcokrajowców podczas złotego wieku polskiej państwowości w XVI w, kiedy jako panowie własnego losu dzielili się swoim państwem z wieloma innymi narodowościami, Polacy zrozumieli teraz, że zasada jus sanguinis była jedyną alternatywą dla przymusowel germanizacji i rusyfikacji.

Trudno zmenić taką  mentalność, nawet w tych bardziej owocnych czasach. W rzeczywistości wzmacnia się ona, zwłaszcza wśród młodzieży, w bezpośrednim przeciwieństwie do trendów w Europie Zachodniej i innych częściach Zachodu. Socjalno-konserwatywna, religijno-nacjonalistyczna partia rządząca PiS, która w 2015 roku odniosła największy sukces jakiejkolwiek partii w postkomunistycznej Polsce, polegała bardzo na młodych wyborcach [9], podczas gdy marsze nacjonalistyczne, które na zachodzie przyciągają kilkuset uczestników, w Polsce przyciągają setki tysięcy, wśrȯd których bardzo aktywne są grupy młodzieżowe takie jak Młodzież Wszechpolska [10]. Tylko w tym historycznym kontekście można zrozumieć, dlaczego trzy czwarte Polaków odrzuca napływ uchodźców z Azji i Afryki [11] i dlaczego przywódca PiS Jarosław Kaczyński mógł wypowiedzieć się podczas kampanii wyborczej i być za to wynagrozdony przez elektorat, że migranci niosą “różnego rodzaju pasożyty i pierwotniaki, które … chociaż nie są niebezpieczne w organizmach tych ludzi, mogą być tu niebezpieczne”. [12]

Podobnie, polski etnonacjonalizm determinuje spreciw rządu wobec UE wobec sprawie reform wymiaru sprawiedliwości, które według Brukseli łamią praworządność, odmawiając urzędu sędziom przegłosowanym przez poprzedni parlament, ale które, jak twierdzi  Warszawa, nie są  sprzeczne z konstytucyją i mają na celu oczyszczenie Polski z politycznych beneficjentów. Pogróżki UE sankcjami politycznymi i gospodarczymi nie ugieły rządowej odporności w obronie tego, co uważa za kwestię narodowej suwerenności. Umiarkowany poziom aktywnej wewnętrznej opozycji wobec rządu, który przejawia się przede wszystkim w ulicznych protestach przez tak zwany Komitet Obrony Demokracji (KOD), eklektyczną mieszankę sił lewicowo-liberalnych, podobnie nie miał wpływu na poparcie rządu przez elektorat.Podczas gdy rząd nadal jest zdeterminowany, by realizować swój program, KOD wygląda w coraz większym stopniu na organizaję ktora nie broni demokracji lecz przywilejów lecz skorumpowanej postkomunistycznej elity, jak jej krytycy zawsze podejrzewali, i ktȯre rząd, w ramach głębokich reform społeczno-gospodarczych, planuje usunąć. Mowa o przewrotach podobnych do tych, które obaliły reżim Janukowicza na Ukrainie, okazała się zwykłą brawurą lewicy, która podobnie jak w USA po zwycięstwie Donalda Trumpa i Wielkiej Brytanii po Brexicie, ma trudności z zaakceptowaniem porażki wyborczej.

Przemawiając na niedawnym Europejskim Forum Nowych Idei w polskim nadbałtyckim kurorcie Sopot, Elżbieta Bieńkowska, komisarz UE ds. Rynku wewnętrznego i były wicepremier Polski w pokonanym liberalnym rządzie Platformy Obywatelskiej (PO), zauważyła z irytacją, że Polska obecnie stanowi “większe zagrożenie dla UE niż Brexit” [13] z powodu nieposłuszeństwa unijnym dyktatom. Ppomijając hiperbolę, ma rację. Historia nauczyła Polaków wielu gorzkich lekcji, wśród których znajduje się instynktowa podejrzliwość do budowniczych systemów i, jeśli to konieczne, stawianie im oporu. Donald Trump okazał polityczną zręczność w słowach, które wybrał w Warszawie, kiedy zwracał się do tłumów na tle pomnika Powstania Warszawskiego z 1944 roku. Deklarując, że “Naród polski, naród amerykański i narody Europy wciąż krzyczą ‘My chcemy Boga’… W centrum naszego życia stawiamy wiarę i rodzinę, a nie rząd i biurokrację”. [14] Zarówno ostrzegał przed tymi, którzy “grożą wymazaniem więzów kultury, wiary i tradycji, które sprawiają, że jesteśmy tym, kim jesteśmy” jak i potwierdził trwałe zaangażowanie Polski w te wartości. Nie brakło implikacja że Polska jest obecnie jednym z najbardziej zagorzałych strażników tych wartości w obliczu zdecydowanej opozycji przeciwko nim.

Trwanie przy systemie państwa reżimowego, który stara się podważyć jego tożsamość narodową na rzecz jakiegoś domniemanego dobra wspólnego, jest obce narodowemu charakterowi Polski. Siodłanie polskiej krowy, jak zauważył kiedyś Stalin i jak wielokrotnie pokazała historia, jest ryzykownym i daremnym ćwiczeniem. Nieudane próby uczynienia tego służą lekcją tym, którzy starają się na nowo wymyślić naród polski, tak aby odzwierciedlał on najnowsze polityczne mody odległeych miejsc. Szybko odkryją, że ich wysiłki pójdą na marne nie będą wystarczające. A wraz z populistyczną rebelią, która ogarnia świat zachodni, być może historia zmierza w kierunku Polski.

Dr Gregory Slysz studiował historię na Uniwersytecie w Oxfordzie. Wykłada historię i stosunki międzynarodowe

NOTATKI

[1] Np zob., N. Ferguson, Civilization: The West and the Rest, (Penguin, 2012)
[2] S. Huntington, ‘The clash of civilizations?’, Foreign Affairs, summer 1993, Vol.72
[3] TRANSCRIPT: [Putin at] Meeting of the Valdai International Discussion Club [partial transcript] September 20, 2013, Johnson’s Russia List, http://russialist.org/transcript-putin-at-meeting-of-the-valdai-international-discussion-club-partial-transcript/, accessed, 23 September, 2017
[4] Религиозность , 18.07.2017,https://www.levada.ru/2017/07/18/religioznost/, accessed, 23 September, 2017
[5] ‘The presentation by Metropolitan Hilarion of Volokolamsk at the Christian future of Europe conference’, 23 September, 2017,   https://mospat.ru/en/2017/09/23/news150374/, accessed, 29 September, 2017.
[6] Zob.  R. Sakwa, Frontline Ukraine: Crisis in the Borderlands, (I.B. Taurus, 2016). 
[7] ‘Busting the Myth of Poles’ ‘Naturally Occurring Russophobia’, Sputnik International, 2 September,2017 https://sputniknews.com/politics/201709021057023527-poland-russia-russophobia-relations-prospects/, accessed, 17 September, 2017
[8] ‘Polish views of the EU: the illusion of consensus’, Stefan Batory Foundation, January, 2017,www.batory.org.pl/upload/files/pdf/rap…/Polish%20views%20of%20the%20EU.pdf, accessed 29 September, 2017
[9] ‘Why Central Europe’s youth roll right: the appeal of a new anti-establishment nationalism takes root among the newest voters in Visegrad countries’, Politico, 10/24/16,  http://www.politico.eu/article/why-central-europes-youth-roll-right-voting-politics-visegard/, accessed, 22 September, 2017
[10] ‘150,000 Polish Nationalists march against Muslim immigration’, https://www.youtube.com/watch?v=pDHvwz0jRuw, accessed 27 September, 2017.
[11] Stosunek do przyjmowania uchodźców, CBOS, April, 2017, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_044_17.PDF, accessed, 22 September 2017
[12] ‘Migrants carry ‘parasites and protozoa,’ warns Polish opposition leader’, Politico, http://www.politico.eu/article/migrants-asylum-poland-kaczynski-election/, accessed, 23 September, 2017
[13] ‘POLITICO Brussels Playbook, presented by EPP Group: Indian summit — Bieńkowska goes nuclear — Catatonic cash crunch in Catalonia’, http://www.politico.eu/newsletter/brussels-playbook/politico-brussels-playbook-presented-by-epp-group-indian-summit-bienkowska-goes-nuclear-catatonic-cash-crunch-in-catalonia/, accessed 1 October, 2017
[14] Full Text of Donald Trump’s Speech in Poland, NBC News, 6 July, 2017
https://www.nbcnews.com/politics/donald-trump/here-s-full-text-donald-trump-s-speech-poland-n780046, accessed, 29 September, 2017

http://www.naszdziennik.pl

https://en.wikipedia.org/wiki/Gazeta_Polska

http://www.sobieski.org.pl

This entry was posted in Current Affairs and Comment, QR Home and tagged , , , , . Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.